Metoda Analizy Behawioralnej - Applied Behavior Analysis (ABA)

Autyzm wczesnodziecięcy, zwany inaczej autyzmem głębokim jest skomplikowanym zaburzeniem rozwojowym, w którym dochodzi do nieprawidłowości w słownej i bezsłownej komunikacji, zakłóceń w interakcjach międzyludzkich i postępującej stopniowej izolacji od świata zewnętrznego. Termin „autyzm” pochodzi od greckiego słowa „autos” = „sam”, a użyty został ze względu na charakterystyczne zachowanie dzieci dotkniętych tym schorzeniem, czyli zamykanie się w ich własnym wewnętrznym świecie. Czytaj więcej 
http://pl.wikipedia.org/wiki/Autyzm_dzieci%C4%99cy

Terapia dziecka z autyzmem opiera się na trzech podstawowych zasadach:

• Przygotowanie rodziców do pracy z dzieckiem poprzez wyjaśnienie im zachowań dziecka.
• Rozszerzeniu form kontaktu z dzieckiem, przede wszystkim kontaktu fizycznego.
• Stymulacji dziecka do kontaktów społecznych.

Obecnie nastąpiła stopniowa integracja różnych teorii terapeutycznych, które pozwalają wypracować podejście najlepiej służące dzieciom, członkom ich rodzin oraz innym środowiskom, takim jak szkoła, ośrodki pomocy i inne. Czytaj więcej http://slpzone.blogspot.com/2012/04/porady-dla-rodzica-dziecka.html

Metoda Analizy Behavioralnej - Applied Behavior Analysis (ABA) znana też jako Terapia Poznawczo-Behawioralna to intensywny program behawioralnej modyfikacji zachowania, wywodzący się z tradycji Skinnera oraz prac Ingmara Lovaasa. Program ten wyklucza stosowanie metod awersyjnych, czyli karania, a w zamian stosuje system nagród. Metoda ABA stosowana jest powszechnie w domach, ośrodkach terapii i szkolach. Podstawę terapii behawioralnej stanowią ogólne prawa uczenia się. Dzieci autystyczne - tak jak i inne dzieci - posiadają zdolności uczenia się, jednak muszą znaleźć się w odpowiednim, niejednokrotnie specjalnie przystosowanym dla nich środowisku. Środowisko to składa się z miejsc, w których dzieci przebywają na co dzień, a różni się od normalnego na tyle, aby stało się dla nich bardziej funkcjonalne. W środowisku takim zapotrzebowanie na wykonanie jakiegoś zachowania przez dziecko powinno być wyraźne i zrozumiałe dla dziecka. To, że dzieci autystyczne ponoszą porażki w normalnym środowisku, a odnoszą sukcesy w środowisku specjalnie dla ich zorganizowanym, wskazuje na to, że ich problemy mogą być widziane bardziej jako niedopasowanie pomiędzy ich systemem nerwowym a normalnym środowiskiem, niż jako schorzenie.

W terapii behawioralnej można wyróżnić trzy podstawowe cele:

1. Rozwijanie zachowań deficytowych. - Zachowaniami deficytowymi nazywamy te zachowania, które uważa się za normalne i pożądane u dziecka w pewnym wieku i w pewnych okolicznościach, a które u dziecka autystycznego występują zbyt rzadko lub nie występują w ogóle, np. prawidłowa mowa, okazywanie uczuć, nawiązywanie kontaktów czy zabawa. Zadaniem terapeuty behawioralnego jest wykształtowanie u dziecka autystycznego jak największej liczby zachowań adaptacyjnych, takich które rozwiną jego niezależność i umożliwią mu efektywne funkcjonowanie w środowisku.
2. Redukowanie zachowań niepożądanych. - Niepożądane zachowania dziecka powinny być konsekwentnie elimonowane, ponieważ nie sprzyjają nauce a także sprawiają kłopoty otoczeniu. W zwalczaniu niepożądanych zachowań stosowane są dwie podstawowe metody: 

• odbieranie dziecku czegoś co lubi lub 
• ofiarowywanie czegoś czego nie lubi, czegoś nieprzyjemnego.

Zarówno jedno jak i drugie postępowanie powinno stanowić bezpośrednie następstwo złego zachowania.

3. Generalizowanie i utrzymywanie efektów terapii. Pozytywne, wyuczone już zachowania należy systematycznie wzmacniać i powtarzać.

W edukacji dziecka autystycznego należy trzymać się podstawowych reguł behawioralnych.

1. Jeżeli chcemy, żeby zachowania występowały częściej, powinniśmy je systematycznie wzmacniać. Wzmocnienie jest czymś, co następuje bezpośrednio po pewnym elemencie zachowania i zwiększa prawdopodobieństwo jego ponownego wystąpienia. Mamy dwa rodzaje wzmocnień: 

• pozytywne - wzmocnienie pozytywne polega na tym, że po rządanym zachowaniu następuje rzecz przyjemna, 
• negatywne - w przypadku zaś wzmocnienia negatywnego usuwamy rzecz nieprzyjemną.

W pracy z dzieckiem staramy się stosować jak najczęściej wzmocnienia pozytywne.

Wyróżniamy cztery rodzaje wzmocnień: 

• wzmocnienie pierwotne - jedzenie i picie, 
• wzmocnienie wtórne - pieniądze, żetony, etc., 
• wzmocnienie socjalne - pochwały, uściski, pocałunki, 
• wzmocnienie stymulujące - lubiane przez dziecko przedmioty lub zabawki.

Wzmocnienie powinno być zastosowane w sposób wyraźny, bezpośrednio po dobrym zachowaniu dziecka.

2. Zachowanie niepożądane nie powinno być wzmacniane, a niejednokrotnie powinno być ignorowane.
3. Pojawienie się trudnego zachowania nie jest niebezpieczne, jeśli tylko nie jest wzmacniane.

Terapia behawioralna przebiega według poszczególnych etapów: 

• Wczesne rozumienie mowy - przygotowanie do nauczania. 
• Trening imitacji – naśladowanie. 
• Dopasowywanie i sortowanie. 
• Imitacja werbalna. 
• Rozwój rozumienia mowy i mowy czynnej; nazywanie obiektów i czynności.
• Pojęcia abstrakcyjne. 
• Budowanie zdań i nauka odpowiadania na pytania. 
• Umiejętności szkolne. 
• Rozwój społeczny i nauka wspólnej zabawy. 
• Czynności samoobsługowe.

Wybierając zachowania docelowe terapeuta powinien kierować się szczególnymi zasadami: 

• Uczymy umiejętności, z których dziecko będzie mógło korzystać codziennie do końca życia. 
• Uczymy umiejętności, z których dziecko może skorzystać natychmiast. 
• Zacznynamy od nauki umiejętności podstawowych. 
• Uczymy umiejętności komunikowania się. 
• Uczymy zachowań funkcjonalnych. 
• Wybieramy takie zachowania, z którymi możemy sobie poradzić. 
• Zachowania niepożądane muszą zostać skorygowane.

Metoda terapii behawioralnej jest tylko jedną z wielu metod stosowanych w pracy z dziećmi autystycznymi. Jej zastosowanie uzależnione jest od indywidualnych predyspozycji dziecka i dostępnosci specjalistów danej metody. Każde dziecko reaguje nieco inaczej, dlatego też różne są rezultaty jej stosowania.

http://www.ptab.univ.gda.pl/abc_analizy_behawioralnej.htm - po polsku

http://portal.abczdrowie.pl/terapie-behawioralne - po polsku

StronaInstytutu Lovaasa - po angielsku

http://abatherapists.com/ - po angielsku